Het is bijna alsof je plotseling in een achtbaan zit, zonder waarschuwing. Daar gaan we dan: een duik in de wereld van de paniekaanval, die ongevraagde herrieschopper die je lichaam op hol laat slaan. Maar ik weet omdat ik ook paniekaanvallen heb gehad, dat het begrijpen van paniekaanvallen kan al een deel van de angst en stress wegneemt. Want zeg nou zelf, van weten wat er gebeurd, wordt de ervaring toch een stukje minder beangstigend?
Hoe voelt een paniekaanval?
Je kent het wel: je zit rustig op de bank, kijkend naar je favoriete serie, als plotseling je hart begint te racen alsof je net de sprint van je leven hebt getrokken. Je ademhaling versnelt, je krijgt een druk op je borst, en je zou zweren dat je een hartaanval krijgt. Dit is een paniekaanval, een intense golf van angst die je lichaam overneemt en je in een staat van totale alertheid brengt. Je lichaam zet een ‘vechten of vluchten’-reactie in gang, zonder dat er daadwerkelijk gevaar is. En dat komt door een kleine of grote trigger, waarvan je misschien niet eens bewust bent.
De fysieke sensaties zijn intens. Je hart klopt in je keel, je handen worden klam, en je voelt je duizelig of licht in je hoofd. Sommigen ervaren zelfs pijn op de borst, misselijkheid, of een verstikkend gevoel. Het lijkt alsof je controle verliest, alsof je gek wordt. Je denkt zelfs dat je op het punt staat flauw te vallen of zelfs dood te gaan.
Wel of geen beer
Ik gebruik altijd de metafoor van het tegenkomen van een beer in het bos. Beren zijn gevaarlijke dieren, want ze zijn groter en sterker dan de mens. Ze zijn agressief en kunnen je daardoor zomaar makkelijk verwonden of zelfs doden. Als we een beer zien, dan willen we instinctief ervoor vluchten.
Op dat moment komen adrenaline en andere stresshormonen los in je lichaam, die je zintuigen aanwakkeren. Je hart gaat sneller kloppen, je spieren worden aangespannen, je gaat sneller ademen en je bent hyper-alert. Je krijgt daardoor extra energie om weg te rennen. Hier merk je alleen niets van, want je focus ligt op de beer. Je wil immers voorkomen dat deze je aanvalt. Als je gevlucht bent en de beer uiteindelijk niet meer in beeld is, wordt je weer rustiger.
Bij een paniekaanval gebeurd met je lichaam exact hetzelfde. Alleen is er dan geen beer om op te focussen. Maar die extra energie moet wel ergens heen. Je focus verspringt daarom naar je eigen lichaam. Daardoor zoekt je brein automatisch naar iets anders om de symptomen te verklaren. En dan begin je dus bewust te worden dat je allerlei dingen voelt zoals de hartkloppingen, benauwdheid en de duizeligheid. Je hersenen geven hier de verklaring aan: “Slecht nieuws! Dit is een hartaanval!” Daardoor krijg je alleen maar meer paniek en angst. Uiteindelijk zwakt de aanval af, omdat de adrenaline door je lichaam is verwerkt. Gelukkig heeft het menselijk lichaam geen eindeloze reserve van adrenaline!
Het kan gelukkig geen kwaad
Hoe angstaanjagend deze sensaties ook zijn, het is belangrijk te weten dat ze geen kwaad kunnen. Het is je lichaam dat op tilt slaat, een onbedoelde activatie van je alarmsysteem. Deze fysieke reacties zijn onderdeel van je lichaam zijn natuurlijke reactie op stress of gevaar, maar in het geval van een paniekaanval is het dus een vals alarm.
Het realiseren dat je een paniekaanval hebt, kan al voldoende zijn wat intensiteit uit de aanval te halen.
In een wereld waarin stress en angst steeds meer aanwezig zijn, is het belangrijk om te beseffen dat je niet alleen bent. Heel veel mensen hebben last van paniekaanvallen. Ik heb er zelf ook last van gehad! Paniekaanvallen zijn geen teken van zwakte, maar een uiting van ons lichaam dat soms de kluts kwijtraakt. Het geeft aan dat er iets in je leven uit balans is. Door te leren begrijpen wat er gebeurt, kunnen we leren hoe we de rust weer terug kunnen brengen in de chaos die een paniekaanval soms met zich meebrengt.
Dus, de volgende keer dat je lichaam besluit om zonder jouw toestemming je mee te nemen voor een ritje in de achtbaan, herinner jezelf eraan dat je niet in gevaar bent. Het is gewoon je lichaam dat een beetje overenthousiast doet. Met begrip en oefening kun je leren de regie weer in handen te nemen en die wilde achtbaan tot stilstand te brengen. En dat hoef je niet alleen te doen! Ik wil met jou alle tijd nemen om je te helpen van je paniekaanvallen af te komen.
